پیشینه گروه‌های جهادی در اقلیم کردستان عراق

Authors

  • حسن کریمی دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران
  • صباح زنگنه کارشناس ارشد مسائل منطقه‌ای و جهان اسلام
Abstract:

نگاهی به تاریخ کردستان نشان می­دهد که سرزمین کردها در هر چهار پارچه کردستان (ایران، عراق، سوریه و ترکیه) محل زندگی فرقه­های مختلف دینی همچون اهل سنت، شیعه، یارسان، یزیدی، شبک، بهایی و طریقت‌های قادریه و نقشبندیه و پیروان دیگر ادیان الهی همچون مسیحیت و یهودیت و همچنین پیروان آئین زردتشتی بوده است. چنین تنوعی به لحاظ عقیدتی بخشی از تاریخ کردستان بخصوص باشور کردستان (کردستان عراق) بوده است. علیرغم این تنوع فرقه­ای در کردستان عراق و با وجود گفتمان حاکم بر این منطقه که عمدتاً گفتمان اهل سنت بوده درگیری و کشتار فرقه­ای روایت نشده و یا اگر بوده، ناچیز بوده است. اما با رواج سلفی گری در کردستان، این همزیستی مسالمت­آمیز فرقه­ای جای خود را به تفکر خشونت­آمیز سلفی گری داد. ریشه پیدایش سلفی گری در کردستان عراق به نفوذ تفکر اخوان­المسلمین در عراق و کردستان (1940) بر می­گردد. علی­رغم اینکه اخوان‌­المسلمین خود را یک جنبش اسلامی با خط‌مشی مسالمت جویانه به جهان اسلام معرفی کرده باید گفت که بیشتر رهبران گروه‌های جهادی از بطن اخوان­المسلمین برخاسته­اند و مبانی عقیدتی آنها به جماعت اخوان بر می­گردد. به عنوان نمونه، متفکران اندیشه­های رادیکالیسم اسلامی همچون سیدقطب مصری و ابوالعلاء مودودی پاکستانی در افکار و آراء خود امت اسلامی را به جهاد در راه خدا به منظور احیای خلافت اسلامی تشویق و دعوت نمودند. گروه‌های جهادی که در بخش‌های مختلف جغرافیای سیاسی جهان اسلام از جنوب شرق آسیا (فیلیپین) گرفته تا غرب قاره آفریقا (نیجریه) پراکنده‌اند. یکی از کانون‌های فعالیت آنها اقلیم کردستان عراق بوده است. پیدایش تفکر اخوان­المسلمین در کردستان عراق از یک سو به دلیل وجود موزائیکی از اقلیت‌های قومی و مذهبی همچون کرد، ترکمن، آشوری، عرب، کلدانی، سنی شیعه، یارسان، قزلباش و شبک و از سوی دیگر فقدان یک مکانیسم حزبی از جانب احزاب ناسیونال و سکولار در این اقلیم منجر به شکل­گیری گروه‌های جهادی و تندرویی همچون جندالاسلام، انصارالاسلام و جماعت انصارالسنه شد که با شعار بازگشت به سنت سلف صالح و مبارزه با بدعت تحت لوای احیای خلافت اسلامی در قالب جهاد در راه خدا به جنگ با احزاب کردی و ایجاد ناامنی در کردستان گام برداشت. این گروه‌های رادیکال اسلامی اگرچه توانستند اندک زمانی اوضاع سیاسی و اجتماعی کردستان عراق را متأثر سازند، ولی در نهایت کردستان از لوث وجود فیزیکی آنها پاک شد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقش اتحادیه میهنی کردستان عراق در تشکیل اقلیم کردستان عراق

پس ازفروپاشی امپراتوری عثمانی وتشکیل کشور جدیدی به نام عراق، کردهای این کشور در راستای احیای قومیت کرد،گام برداشتند. این حرکت پس ازآن باتاثیر پذیری ازنظام بین الملل فراز وفرودهایی را به همراه داشت، به طوری که تاقبل از1991م دوبار خودمختاری به این قوم که درسه استان شمالی عراق گسترش دارند اعطا شد. اما پس ازمدت کوتاهی مجددا" توسط دولت مرکزی عراق این خودمختاریها سلب گردید. دراین مدت کردها که جنبشهای...

تبیین اهداف حکومت اقلیم کردستان عراق در ائتلاف با ترکیه

          دستاوردهای سیاسی و امنیتی در کنار رشد اقتصادی باعث شده است که حکومت اقلیم کردستان عراق بتواند به­عنوان الگویی موفق برای دیگر جنبش­های کرد در منطقه خاورمیانه مطرح شود. حکومت اربیل برای حفظ جایگاه و هژمونی خود بر منطقه شمال عراق رویکرد اتحاد با بازیگران منطقه­ای نظیر ترکیه را اتخاذ نموده است. در این میان سوالی که مطرح است این است که حکومت اقلیم کردستان عراق از طریق اتحاد با ترکیه چه اهد...

full text

سیاست ترکیه در اقلیم کردستان و آینده سیاسی عراق

سیاست خارجی ترکیه پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان تغییرات چشمگیری را به خود دید. گرچه نباید از این نکته غافل شد که این تغییرات با توجه به ماهیت متغیر نظام بین‌الملل مقطعی بوده است. با به قدرت رسیدن دولت اسلام‌گرای ترکیه در سال ۲۰۰۱ سیاست نگاه به شرق و همگرایی با کشورهای اسلامی و منطقه و تنش­زدایی با همسایگان به اولویت دستگاه دیپلماسی و چراغ راهنمای سیاست خارجی آنک...

full text

ملاحظات امنیتی ایران در قبال استقلال اقلیم کردستان عراق

کردستان عراق بعد از ایجاد دولت فدرالی، پیشرفت زیادی را در زمینه های علمی، اقتصادی و سیاسی به دست آورده است. همچنین علاوه بر پیشرفت در این زمینه ها، با حمایت از سیاست های آمریکا در عراق و نیز ارتباط با رژیم صهیونیستی، نفوذ بیشتری درمنطقه، خصوصاً در کشورهای دارای اقلیت کردنشین پیدا کرده است. وجود مرز مشترک و اشتراکات فرهنگی و مذهبی و از طرف دیگر پیشرفت های زیاد سال های اخیر در اقلیم کردستان در مقا...

full text

تبیین تأثیرات تحولات عراق بر اقلیم کردستان

هدف اصلی مقاله حاضر، تبیین تأثیرات تحولات عراق بر فرایند‏های سیاسی اقلیم کردستان است. در واقع پرسش اصلی مقاله این است که: تحولات عراق از سال 2003 تاکنون، به ویژه سقوط صدام حسین، تدوین قانون اساسی جدید، گسترش اختلاف‏های مذهبی و قومی و در نهایت ظهور و قدرت‏نمایی داعش، چه تأثیراتی بر وضعیت سیاسی اقلیم کردستان عراق گذاشته است؟ در پاسخ، این فرضیه به نظر می‏رسد که تحولات چندساله گذشته به شدت وزن سیاس...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 31  issue 2

pages  81- 108

publication date 2017-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023